ผศ.ดร.รุธิร์ พนมยงค์
ในวันนี้ผมอยากจะเล่าถึงเรื่องการเดินทางไปมองโกเลีย เพื่อนำเสนอผลงานวิจัยที่ทำให้กับองค์การสหประชาชาติ ในการศึกษาเส้นทางด้านการขนส่งของประเทศมองโกเลียในการออกสู่ทะเล

สิ่งที่ผมสังเกตเห็นเป็นสิ่งแรก ก็คือ ความไม่สะดวกในการเดินทางจากประเทศไทย ไปยังประเทศมองโกเลีย เพราะว่าจะต้องไปแวะพักที่กรุงปักกิ่งเป็นระยะเวลาประมาณ 10 ชั่วโมง ซึ่งสิ่งที่เห็นได้อย่างชัดเจน สำหรับสนามบินในกรุงปักกิ่งก็คือ การปรับปรุงสนามบินให้มีความทันสมัยยิ่งขึ้น และจำนวนเครื่องบินที่มาลงจอด รวมถึงการสร้างเครือข่ายทางการขนส่งทางอากาศที่เพิ่มขึ้นตามลำดับ เพื่อที่จะตอบสนองต่อความต้องการ

ซึ่งอาจจะพูดก็ได้ว่า ในขณะนี้กรุงปักกิ่งกำลังจะกลายเป็น hub สำหรับเอเชียตอนเหนือ ด้วยเหตุผลที่ว่า มีความต้องการใช้บริการที่สนามบินมากเพียงพอ ทำให้มีหลายสายการบินอยากที่จะเข้ามาให้บริการที่สนามบินแห่งนี้ หากเราจะถามว่า ประเทศจีนเคยกำหนดหรือไม่ว่า สนามบินใดควรที่จะเป็น hub ก็คงจะบอกได้ว่า จีนไม่เคยกำหนด เพียงแต่จากขนาดของผู้เดินทางผ่านเข้า-ออกสนามบินปักกิ่ง ทำให้สามารถดึงดูดให้สายการบินต่างๆ เข้ามาให้บริการได้ ประเด็นที่สำคัญก็คือ โดยส่วนใหญ่แล้ว hub จะเกิดขึ้นมาเอง โดยอาจจะมาจากความได้เปรียบทางด้านภูมิศาสตร์ หรือการมีความต้องการทางด้านบริการ การขนส่ง ณ จุดนั้นๆ ที่จะทำให้สายการบินเข้ามาให้บริการ

และการที่สนามบินปักกิ่งกลายเป็น hub โดยปริยายนั้น ก็เป็นการบีบบังคับให้สนามบินแห่งนี้จำเป็นต้องเพิ่มบริการต่างๆ ให้แก่ลูกค้า โดยเฉพาะลูกค้าที่มาเปลี่ยนเครื่องที่สนามบินแห่งนี้ ซึ่งในขณะนี้ระบบต่างๆ ยังไม่ค่อยเรียบร้อย และสะดวกเท่าใดนัก ยังไม่สามารถสู้สนามบินดอนเมืองได้ เพราะจำเป็นที่จะต้องผ่านด่านตรวจคนเข้าเมืองก่อน และกรอกรายละเอียดทั้งในส่วนของใบขาเข้าและขาออก พร้อมทั้งแจ้งว่ากำลังเปลี่ยนเครื่องเพื่อเดินทางต่อไปยังประเทศอื่น

นอกจากนี้ยังมีปัญหาด้านความไม่เพียงพอ และความสะดวกของสถานที่พักของผู้โดยสารเท่าใดนัก สิ่งเหล่านี้ผมเห็นว่ายังคงเป็นจุดอ่อนของระบบการ transit ในประเทศจีน ซึ่งหากสามารถแก้ไขในส่วนนี้ได้ ก็จะทำให้การเป็น hub มีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น

ปัญหาของการเดินทางไปมองโกเลีย ก็คือ โดยเฉลี่ยแล้วจะมีเที่ยวบินไปมองโกเลียเพียงวันละ 1 เที่ยว ซึ่งนี้เป็นเหตุผลที่ว่า ทำไมจึงต้องมีการพักรอการเปลี่ยนเครื่องในกรุงปักกิ่ง เป็นระยะเวลานาน

นอกจากนี้แล้ว เหตุใดจึงไม่มีเส้นทางที่บินตรงจากกรุงเทพฯ ไปยังมองโกเลียเลย เพราะว่าในปัจจุบันธนาคารเพื่อการพัฒนาแห่งเอเชียกำลังมีโครงการที่จะสร้างสนามบินแห่งใหม่ในประเทศมองโกเลีย เนื่องจากสนามบินในปัจจุบันอยู่ในหุบเขา และหากมีการเปลี่ยนแปลงในทิศทางของลม ก็จะทำให้เครื่องบินไม่สามารถขึ้น และลงได้

หากมองกันจริงๆ แล้ว การเปิดเส้นทางที่บินตรงระหว่างประเทศไทย กับประเทศมองโกเลียนั้น ยังไม่มี แต่เท่าที่ทราบมานั้น คนมองโกเลียก็มีความสนใจที่จะเดินทางมายังประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงหน้าหนาวของมองโกเลียที่มีอุณหภูมิประมาณ -30 องศาเซลเซียส ซึ่งในทางตรงกันข้ามคนไทยบางส่วนก็ต้องการที่จะเดินทางไปเที่ยวที่ประเทศมองโกเลียเช่นกัน

แต่ในการที่จะเปิดเส้นทางการบินเส้นทางใหม่นั้น เราจำเป็นที่จะต้องมาศึกษาดูว่า มีความต้องการใช้บริการที่แท้จริงในเส้นทางนี้มาก-น้อยเพียงใด โดยอาจจะเริ่มต้นจากการให้บริการอาทิตย์ละ 1 เที่ยวบิน เพื่อทดสอบตลาดก่อนก็ได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งปีนี้ที่เป็นปีท่องเที่ยวของมองโกเลีย

นอกจากนี้ จากการที่ผมได้มีโอกาสพูดคุยกับเจ้าหน้าที่ด้านการท่องเที่ยวของมองโกเลีย ก็พบว่า ทางมองโกเลียเองก็มีความต้องการที่จะศึกษาแนวคิดจากการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) เหมือนกัน ซึ่งทางนั้นถือว่า ททท. เป็นต้นแบบที่ดีในการประชาสัมพันธ์การท่องเที่ยวในระดับโลก

หากมองอีกมุมหนึ่ง เราก็จะเห็นว่า การที่ผู้โดยสารจากประเทศในแถบยุโรปที่จะเดินทางไปมองโกเลีย แล้วต้องมาเปลี่ยนเครื่องที่กรุงปักกิ่งนั้น ผมมองว่าโดยส่วนตัวของผู้โดยสารเองนั้น ก็คงอยากจะมาเปลี่ยนเครื่องที่กรุงเทพฯ มากกว่าที่กรุงปักกิ่งอย่างแน่นอน เพราะบริการต่างๆ ที่มีอยู่ในสนามบินดอนเมืองมีความสะดวกสบาย และมีบริการที่ดีกว่าที่กรุงปักกิ่ง

สิ่งนี้เป็นสิ่งที่น่าคิดมากสำหรับอุตสาหกรรมการบินของไทย ยิ่งหาก ททท. สามารถเข้าไปช่วยเหลือการท่องเที่ยวของมองโกเลียได้ ย่อมแสดงถึงศักยภาพของหน่วยงานไทยด้วยเช่นกัน ที่น่าจะเป็นโอกาสหนึ่งของประเทศไทยที่จะมีการขยายตัวในด้านของการค้าและการท่องเที่ยวก็เป็นได้